NRC

Uniek asiel voor belaagde Amerikaanse

Gepubliceerd: 4 april 2008 16:02 | Gewijzigd: 4 april 2008 16:30

Een Amerikaanse die werd belaagd door haar man kreeg in 1997 asiel in Nederland – een uniek geval. Nu staat haar alsnog een rechtszaak te wachten.

Door onze redacteur Esther Rosenberg

Nieuws - Filmpjes van Amerikaanse asielzoeker

Rijnsburg, 4 april.

Maandagochtend zit Holly Ann Collins, 42 jaar, in spijkerbroek en sweatshirt op haar rode leren bank, in een rijtjeshuis in Rijnsburg. Ze draagt haar blonde haar in een staart. In de hoek van de woonkamer staan stapels volgepakte verhuisdozen.

Veertien jaar geleden vluchtte ze met haar drie kinderen uit de Verenigde Staten, ook al had haar ex-man het gezag over de oudste twee. De FBI zocht haar voor kinderontvoering. Ze kreeg asiel in Nederland. Al die jaren leefde ze onder een schuilnaam, totdat de buurman van twee deuren verder haar echte naam ontdekte en de FBI belde. Nu overweegt ze opnieuw te verhuizen.

Enige Amerikaanse asielzoekers

Voor zover bekend zijn Holly Collins en haar kinderen de enige Amerikanen die ooit asiel kregen in Nederland. Begin jaren zeventig vroeg de Amerikaanse deserteur Ralph Waver politiek asiel aan, maar hoewel de Raad van State positief adviseerde, kreeg hij het niet. Zijn toenmalige advocaat Willem van Bennekom: „Het ligt eraan wat je onder asiel verstaat. Hij is niet toegelaten als vluchteling, maar hij hoefde ook niet terug te keren.”

Holly Collins en haar kinderen kregen wel een verblijfsvergunning. In een uitspraak van de Haagse arrondissementsrechtbank van 3 oktober 1996 staat: „Indien de subjectieve angst om te moeten terugkeren naar de Verenigde Staten [...] tot schade van de (psychische) gezondheid zal leiden, kan sprake zijn van klemmende redenen van humanitaire aard [...]” Een rapport van een psychiater bevestigt die angst. De IND schrijft haar daarom op 15 augustus 1997 dat er aanleiding bestaat „aan betrokkene en haar kinderen verblijf in Nederland op humanitaire gronden toe te staan”.

Een woordvoerder van het ministerie van Justitie zegt desgevraagd dat het niet bestaat dat een Amerikaanse hier asiel heeft gekregen. Hij wil het niet eens nagaan, zo ongeloofwaardig vindt hij dat. „Ik loop hier al een tijdje mee en ik weet dat het niet kan.”

Vluchten uit Minnesota

Het is een warme junidag in 1994 als Holly Collins in het Amerikaanse plaatsje Crystal in Minnesota haar zoon Zachary en dochter Jennifer van dan 11 en 9 jaar belt. Dat doet ze vanuit de telefooncel die het dichtst bij het huis van haar ex-man staat. Ze zegt: „Jullie moeten nú naar de videotheek komen.” In twee minuten zijn de kinderen er. Ze stappen in de auto en rijden, urenlang.

Collins verft hun haren zwart en knipt dat van haar en haar dochter. Ze smeert hen in met zelfbruinende crème. In eerste instantie wil ze met de kinderen naar Nieuw Zeeland vluchten.

Een jaar eerder had een Amerikaanse vrouw, Elisabeth Morgan, haar dochter naar dat land gestuurd. Dat meisje werd ook mishandeld door haar vader en mocht daarom in Nieuw Zeeland blijven, ook al had de vader bezoekrecht.

Maar Holly Collins strandt met haar drie kinderen in Nederland. Ze heeft niet de juiste reispapieren bij zich – en moet dus terugkeren naar de Verenigde Staten. Op Schiphol vraagt ze asiel aan.

Els Lucas uit Lelystad wordt haar advocaat. Ze moest eerst lachen, vertelt ze, toen ze hoorde dat het gezin uit de Verenigde Staten kwam. Lucas: „Maar ze bleek haar verhaal zo goed te hebben gedocumenteerd dat ik het de moeite waard vond een poging te wagen.”

Strijd met de ex-man

In de eerste maand van haar huwelijk met Mark Collins, 25 jaar geleden, belandde Holly drie keer in het ziekenhuis: met kneuzingen, opgezwollen en bloeddoorlopen ogen. In het medisch dossier van haar zoon Zachary is te lezen dat hij in het ziekenhuis is behandeld voor een gebroken schedel. Door haar man, zegt zij.
Ze verliet hem. Ze verhuisde naar een andere staat, maar ook daar wist hij haar te vinden. „Op een dag nam ik de telefoon op. „Het was Mark. Hij zei: I’m at Logan, bitch. You are going to die tonight.” Logan is Boston Logan International Airport.” Ze pakte de kinderen op en reed naar het strand. Na een half jaar zou hij de kinderen een week mogen zien, maar zij liet hen niet meer gaan.

Hij spande een rechtszaak aan om het gezag te krijgen. Vlak voor de rechtszaak zaten ze met elkaar in één wachtkamer. Hij sloeg hard en ritmisch met zijn vuist in zijn hand. Trillend stond ze daarna in de rechtszaal. De rechter vond haar gedrag maar overdreven. Ze zou door haar angst de kinderen van hun vader vervreemden: parental alienation. Holly Collins: „Dat was in Amerika een hype in die tijd.” Mark Collins kreeg tijdelijk het gezag, om de band met zijn kinderen te herstellen.

Alleen onder streng toezicht mochten de kinderen haar nog bezoeken. In haar badkamer lieten ze briefjes achter. Ze schreven dat ze op die ene dag in juni alleen zouden zijn in hun vaders huis.

Opnieuw angst

Nu de buurman bekend heeft gemaakt wie en waar ze is, weet Holly Collins niet wat haar en haar kinderen te wachten staat.

Er zijn mensen die haar een held vinden, omdat ze haar kinderen veertien jaar tegen haar ex-man heeft weten te beschermen. De Amerikaanse advocaat Alan Rosenfeld, die veel mishandelde vrouwen en kinderen verdedigt, bood aan haar gratis te verdedigen. Ze moest dan wel uit de anonimiteit komen. Het Amerikaanse Congreslid Steny Hoyer zou haar gevraagd hebben het Congres toe te spreken.

Er zijn ook mensen die haar een kidnapper noemen, zoals de buurman in Rijnsburg die de FBI belde. Jaap Hogewoning is 39 jaar en chauffeur in de bouw. Hij vertelt dat hij al jaren last had van het gezin.

Op een dag zag hij op een pakketje dat bij een buurvrouw werd afgegeven, dat ze eigenlijk Collins heette. Zijn vrouw zocht op internet en toen hij onder de douche stond riep ze: ‘Moet je nou eens kijken!’ Hij downloadde het programma Freecall, waarmee hij gratis de FBI en de politie in Minnesota belde. „Ik heb ze ook wat foto’s van de kinderen gestuurd.”

Volgens Holly Collins’ advocaat Alan Rosenfeld is de FBI niet meer zo in haar zaak geïnteresseerd. Het is al lang geleden dat ze het land uit is gevlucht. Ze zullen hooguit willen weten hóe ze dat heeft gedaan. Per e-mail laat hij weten dat alleen de lokale officier van justitie van Hennepin County, Minnesota, volhoudt haar strafrechtelijk te willen vervolgen.

„Er komt een zaak, dat is zeker”, zegt Holly Collins.

Ziet ze zichzelf als een held of als een kidnapper?

„Ik vond mezelf altijd een nul, een niemand. Ik ben nu bijna op het punt dat ik denk: dit is het beste dat ik ooit heb